• 1

    Sterk sociaal werk in een context van vermaatschappelijking

    Vermaatschappelijking betekent dat mensen met een zorgnood een eigen, zinvolle plek in de samenleving kunnen innemen. Het betekent ook dat ze ondersteund worden, waarbij de zorg zoveel mogelijk geïntegreerd in de samenleving verloopt. Daartoe zijn vrijwilligers en mantelzorgers nodig, naast professionele hulpverleners. Vermaatschappelijking is dus een beroep op de samenleving om sociale inclusie na te streven.
    Sterk sociaal werk kan daarin een belangrijke rol spelen.
    • Sociaal werkers helpen mensen om deel te nemen aan de samenleving. Ze ondersteunen zorggebruikers, maar ook mantelzorgers, vrijwilligers en buurtnetwerken.
    • Sociaal werkers zijn zelf ook vaak actief in het verenigingsleven, dat ze proberen te versterken, inclusiever en solidair te maken.
  • 2

    Sterk Sociaal Werk en digitalisering

    Afgelopen jaren zette het sociaal werk steeds meer in op digitalisering. Hulpverlening via chat, online informatie, cursussen, buurtnetwerken, tools voor zelfhulp, chatboxen voor lotgenoten, …
    Digitalisering biedt mogelijkheden, maar schept ook nieuwe ongelijkheid. Sommige mensen hebben geen computer of internet of ze missen basiskennis en -vaardigheden. De ongelijkheid maakt sommigen ook kwetsbaarder voor gevaren van het internet (zoals desinformatie, cyberpesten, het verspreiden van gevoelige persoonlijke informatie, …).
    Hoe gaan we als sociaal werkers om met deze digitale kloof? Hoe vermijden we nieuwe vormen van sociale uitsluiting? En hoe kunnen we mediawijsheid bevorderen?
  • 3

    Sterk Sociaal Werk in een superdiverse context

    In onze superdiverse samenleving is er weinig diversiteit onder sociaal werkers: sociaal werkers en hun methodieken zijn overwegend ‘wit’. Uit onderzoek blijkt wel dat 6 op 10 middenveldorganisaties diversiteit als uitdaging voor zichzelf stellen. Superdiversiteit is een uitdaging voor alle geledingen van het sociaal werk.
    Nieuwe, vooral stedelijke praktijken slagen er soms wel in om diversiteit in het DNA van hun werking te verankeren. Maar in de hulpverlening klinkt het vooral dat veel methodieken nog niet divers genoeg zijn. Hoe kan de hulpverlening meer divers-sensitief worden?
  • 4

    Sterk Sociaal Werk verbindt ecologie en sociaal beleid

    We staan voor grote ecologische uitdagingen: de klimaatverandering, verlies aan biodiversiteit, ontbossing, verstedelijking, … en sociaalecologische ongelijkheid. Mensen die het moeilijker hebben leven vaker in ‘ongezonde’ buurten. Ze hebben minder mogelijkheden om hun huis te isoleren of gezonde voeding te kopen. Ze maken bijvoorbeeld minder gebruik van deelsystemen.
    Het is dan ook belangrijk om een sociale dimensie in te bouwen in de ecologische transitie. Sociaal werk kan daarin een rol spelen door bijvoorbeeld repair cafés, stadslandbouw, initiatieven rond deeleconomie, … mee op poten te zetten.
    Sociaal werkers hebben ook de politiserende taak om het publiek debat hierrond op gang te brengen en om antwoorden te vinden voor een meer duurzame, meer rechtvaardige samenleving.
  • 5

    Sterk Sociaal Werk en werken in/met vertrouwen

    Samenwerking, netwerken, informatie-uitwisseling en gegevensdeling zijn voor sociaal werkers heel belangrijk. Complexe problemen vragen vaak om samenwerking. Er gaan dan ook steeds vaker stemmen op om gegevens te delen. Om bijvoorbeeld intrafamiliaal geweld of radicalisering gezamenlijk aan te pakken. Of om te werken met een gedeeld zorg- en ondersteuningsplan.
    Aan de andere kant bouwen sociaalwerkers een vertrouwensband op met mensen en kunnen ze niet zomaar ‘gevoelige’ informatie delen. Dat kan voor druk zorgen. Sociaal werkers weten daarbij niet altijd welke positie ze moeten innemen.
    In samenwerkingsverbanden is het belangrijk om de grenzen van gegevensdeling en de verwachtingen daarrond zo duidelijk mogelijk te formuleren.
  • 6

    Sterk Sociaal Werk in een multidisciplinaire context

    Sociaal werkers zien steeds meer complexe problematieken die een professional in zijn eentje niet kan aanpakken. Ze hebben aandacht voor verschillende levensdomeinen: de materiële en financiële situatie, huisvesting, opleiding, arbeidssituatie, lichamelijke en psychische gezondheid van mensen, … Dat maakt van hen de brugfiguren bij uitstek om verbindingen te leggen tussen disciplines en organisaties.
    De samenwerking tussen sociaal werk en de gezondheidszorg kan nog verder versterkt worden. Onderzoek toont immers aan dat wie lager op de sociale ladder staat, gemiddeld meer gezondheidsproblemen heeft en vroeger sterft.
    Toenemende samenwerking met sociaal werk zien we ook in domeinen als onderwijs, huisvesting en cultuurbeleid.
  • 7

    Sterk Sociaal Werk en hybridisering

    Vermarkting is het binnenbrengen van marktmechanismen in het middenveld en de overheid. Er is een toenemende aandacht voor marktlogica in het sociale domein.
    Ook de Sociaalwerkconferentie in 2018 wees daar al op. Ze stelde dat die principes niet altijd te combineren zijn met fundamentele uitgangspunten van het sociaal werk. Belangrijk is dat de focus daarbij niet zozeer ligt op de rechtsvorm waaronder initiatieven vallen, maar eerder verwezen wordt naar principes zoals winstgedreven doelstellingen, commercialisering en managerialisme. In dit verband wordt gesproken over de hybridisering van middenveldorganisaties richting markt.
    Het debat inzake marktwerking is complex en moet genuanceerd gevoerd worden. De vraag die voorligt is: wat is de impact van een zuivere marktlogica op het sociaal werk en op de kwetsbare doelgroepen waarmee sociaal werkers aan de slag gaan?
  • 8

    Sterk Sociaal Werk en onderbescherming

    In sectoren zoals de geestelijke gezondheidszorg, CAW’s, OCMW, … zorgen sociaal werkers ervoor dat mensen toegang krijgen tot hun rechten. Ze zorgen bijvoorbeeld voor een referentieadres voor daklozen, voor toegankelijkheid van sociale huisvesting, de toekenning van een leefloon. Dat vereist een uitgebreide kennis van het aanbod, van de rechten en de voorwaarden die eraan gekoppeld zijn.
    De strijd tegen onderbescherming heeft ook een sociaal-politieke dimensie. Sociaal werkers kunnen in kaart brengen hoe onderbescherming tot stand komt, en hoe aan die mechanismen structureel iets gedaan kan worden.