“We komen als overheid zelf naar buiten met onze inspectieverslagen”
In mei 2014 veroorzaakten alarmerende persberichten deining over de veiligheid in de ziekenhuizen. Sinds 2015 plaatst het team Gezondheid van Zorginspectie de verslagen zelf online, mét de nodige duiding. Lieve Van Segbroeck (Zorginspectie) legt uit waarom men kiest voor actieve openbaarheid.
We hadden al langer een decreet rond openbaarheid van bestuur, maar dat is passieve openbaarheid. Elke burger kan om het even welk bestuursdocument opvragen, ook bij Zorginspectie. Wij gingen vorig jaar een stap verder door als overheid zelf naar buiten te komen met onze verslagen. Onderwijsinspectie doet dat trouwens al langer. Waarom vinden we dat belangrijk? Omdat we transparantie hoog in het vaandel dragen op onze afdeling. Bovendien geeft het ons de mogelijkheid om de communicatie beter in de hand te houden. De pers kan nog altijd uitpakken met gegevens uit onze verslagen, maar nu kunnen we tenminste verwijzen naar onze eigen website waar behalve de verslagen ook duiding te vinden is. Journalisten zoeken doorgaans naar de minder goede punten. Maar als alleen het negatieve belicht wordt, valt de nuance weg. Dat hebben we meegemaakt met de berichtgeving over medicatiefouten, waarbij de teneur in de pers was dat er mogelijk doden zouden vallen. Het op een dramatische wijze uitvergroten van negatieve vaststellingen, is geen correcte voorstelling van zaken. We hebben inderdaad medicatiefouten vastgesteld, maar het kan niet de bedoeling zijn om onnodig paniek te zaaien.
Toen we begonnen met onaangekondigde inspecties was er wat bezorgdheid in de sector, maar het is natuurlijk niet de bedoeling dat we met onze inspectie de zorgprocessen in een ziekenhuis doorkruisen.
De inspecteurs stellen zich dan ook maximaal flexibel op. Als een medewerker die ze willen spreken met iets bezig is, doen ze eerst observaties of bekijken dossiers.
Maandelijks bespreken we onverwachte voorvallen tijdens inspectiebezoeken en bekijken we hoe we die gaan beoordelen, want we willen dat inspecteur X een onvoorziene situatie op dezelfde wijze beoordeelt als inspecteur Y. Om die reden zijn de inspecteurs ook minimaal met zijn tweeën. Elke maand bespreken we ook de reacties van de geïnspecteerde ziekenhuizen op hun ontwerpverslag en wegen af of we iets moeten aanvullen of aanpassen. Daarop worden de uiteindelijke verslagen per maand op de website geplaatst, meestal 5 à 10 tegelijk.
De bedoeling is uiteindelijk dat de inspectieverslagen perfect te vergelijken zijn. We hopen dat de burger iets heeft aan onze verslagen als hij of zij, in overleg met de huisarts, een zorgkeuze moet maken, maar onze eerste bedoeling blijft om zo transparant mogelijk te zijn over ons werk. De opvolging zit bij onze collega’s van het Agentschap Zorg en Gezondheid en staat los van onze opdracht. Zij kunnen autonoom beslissen of ze aan onze vaststellingen een gevolg koppelen. Maar als uit onze inspectie grote risico’s naar boven komen, de zogenaamde knipperlichten, gaan we naar de betrokken campus onaangekondigd terug. Bij deze check 2 gaan we na of het ziekenhuis er in geslaagd is de situatie recht te zetten. Daarna is het aan de collega’s van het Agentschap Zorg en Gezondheid om het verder op te volgen.
We hadden al langer een decreet rond openbaarheid van bestuur, maar dat is passieve openbaarheid. Elke burger kan om het even welk bestuursdocument opvragen, ook bij Zorginspectie. Wij gingen vorig jaar een stap verder door als overheid zelf naar buiten te komen met onze verslagen. Onderwijsinspectie doet dat trouwens al langer. Waarom vinden we dat belangrijk? Omdat we transparantie hoog in het vaandel dragen op onze afdeling. Bovendien geeft het ons de mogelijkheid om de communicatie beter in de hand te houden. De pers kan nog altijd uitpakken met gegevens uit onze verslagen, maar nu kunnen we tenminste verwijzen naar onze eigen website waar behalve de verslagen ook duiding te vinden is. Journalisten zoeken doorgaans naar de minder goede punten. Maar als alleen het negatieve belicht wordt, valt de nuance weg. Dat hebben we meegemaakt met de berichtgeving over medicatiefouten, waarbij de teneur in de pers was dat er mogelijk doden zouden vallen. Het op een dramatische wijze uitvergroten van negatieve vaststellingen, is geen correcte voorstelling van zaken. We hebben inderdaad medicatiefouten vastgesteld, maar het kan niet de bedoeling zijn om onnodig paniek te zaaien.
Kwaliteitslabel
De sector heeft ons dan ook gevraagd om onze beoordeling niet in orde - die bijvoorbeeld evengoed gegeven werd als 49 op 50 medicatievoorschriften in orde waren - te verfijnen. We overleggen veel met de sector omdat we willen dat ze mee zijn in ons verhaal. De inspecties zijn momentopnamen, belangrijker is dat de mensen in de ziekenhuizen zelf aan de slag gaan om dagelijks de veiligheid van de patiënt en de kwaliteit van de zorg te garanderen. Ook nu bijna alle ziekenhuizen in een accreditatietraject voor kwaliteitslabels zijn gestapt, is dat besef nagenoeg overal doorgedrongen. Daarom hebben we ons toezicht op die ontwikkeling afgestemd en proberen we complementair te zijn aan die organisatiedoorlichtingen. Zowel rond accreditatie als rond vrijwillige registratie van kwaliteitsindicatoren bestaat trouwens veel transparantie via de centrale website zorgkwaliteit.be, die ook een link bevat naar onze verslagen.Onaangekondigde inspecties
Wij proberen met onze onaangekondigde inspecties dieper te kijken naar de zorgtrajecten die patiënten doorlopen in de ziekenhuizen. Tot op de werkvloer bekijken we of de vooropgestelde procedures daadwerkelijk gevolgd worden. We willen dat onze inspecties op exact dezelfde manier gebeuren in elk ziekenhuis, met exact dezelfde eisen en werkwijze. Ook rond het gestandaardiseerde inspectie-instrument dat we hanteren, beogen we maximale transparantie. We delen mee welke eisen we hebben geselecteerd uit het eisenkader dat we volgen en hoe we die zullen nagaan. We zeggen ook wat ziekenhuizen bij een inspectie moeten klaarleggen en overhandigen. We zijn eveneens duidelijk over onze methodieken: observeren, dossiers checken, spreken met medewerkers.Toen we begonnen met onaangekondigde inspecties was er wat bezorgdheid in de sector, maar het is natuurlijk niet de bedoeling dat we met onze inspectie de zorgprocessen in een ziekenhuis doorkruisen.
De inspecteurs stellen zich dan ook maximaal flexibel op. Als een medewerker die ze willen spreken met iets bezig is, doen ze eerst observaties of bekijken dossiers.
Maandelijks bespreken we onverwachte voorvallen tijdens inspectiebezoeken en bekijken we hoe we die gaan beoordelen, want we willen dat inspecteur X een onvoorziene situatie op dezelfde wijze beoordeelt als inspecteur Y. Om die reden zijn de inspecteurs ook minimaal met zijn tweeën. Elke maand bespreken we ook de reacties van de geïnspecteerde ziekenhuizen op hun ontwerpverslag en wegen af of we iets moeten aanvullen of aanpassen. Daarop worden de uiteindelijke verslagen per maand op de website geplaatst, meestal 5 à 10 tegelijk.
De bedoeling is uiteindelijk dat de inspectieverslagen perfect te vergelijken zijn. We hopen dat de burger iets heeft aan onze verslagen als hij of zij, in overleg met de huisarts, een zorgkeuze moet maken, maar onze eerste bedoeling blijft om zo transparant mogelijk te zijn over ons werk. De opvolging zit bij onze collega’s van het Agentschap Zorg en Gezondheid en staat los van onze opdracht. Zij kunnen autonoom beslissen of ze aan onze vaststellingen een gevolg koppelen. Maar als uit onze inspectie grote risico’s naar boven komen, de zogenaamde knipperlichten, gaan we naar de betrokken campus onaangekondigd terug. Bij deze check 2 gaan we na of het ziekenhuis er in geslaagd is de situatie recht te zetten. Daarna is het aan de collega’s van het Agentschap Zorg en Gezondheid om het verder op te volgen.
Team Zorginspectie