“Bemiddeling heeft meer effect dan een rijverbod en een boete”

Bemiddeling in strafzaken (BIS) is in heel Vlaanderen ingeburgerd, maar enkel in Dendermonde wordt het ook toegepast bij dossiers van drugs en alcohol in het verkeer. Justitieassistent Lies De Boeck (Justitiehuis Dendermonde) is er intensief mee bezig. Door een stijging van de controles in het verkeer – vaak gepaard met speekseltest, werden in 2015 dan ook veel meer van deze dossiers behandeld dan in 2014.

Waarom kiezen jullie voor BIS bij dossiers van drugs en alcohol in het verkeer?

Op deze manier bereik je de jongeren zelf en kun je hen bewustmaken van het probleem. Terwijl het probleem anders, wanneer het tot een rechtszaak komt, vaak wordt doorgeschoven naar de ouders: zij draaien op voor de boete of het rijverbod, omdat ze dan voor taxichauffeur moeten spelen. We zijn ervan overtuigd dat we op deze manier meer effect hebben op lange termijn. Helaas hebben we voorlopig geen zicht op recidivecijfers, maar naar ons gevoel werkt dit heel goed. Bovendien kunnen we bijna alle bemiddelingsdossiers positief afsluiten.

Hoe verloopt zo’n bemiddeling?

Het gebeurt altijd in groep, met verschillende daders die alcohol of drugs hebben gebruikt in het verkeer. Zodra er een tiental personen zijn, krijg ik een seintje van het Parket van de procureur des Konings (afdeling Dendermonde). Ik neem dan contact op met het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV) of een van onze andere partners (Groep Intro en CGG Waas en Dender) die een sensibiliseringscursus organiseren. De cliënten die onder invloed van drugs hebben gereden, moeten altijd eerst bij mij langskomen voor een voorgesprek, zo kan ik meer zicht krijgen op hun gebruik: zijn ze verslaafd of niet, welke invloed heeft het op hun leefsituatie… Ik maak dan ook een verslag op voor de procureur. Want voor de cliënten aan de cursus kunnen beginnen, moeten ze langs bij de procureur, die hen ook nog extra maatregelen kan opleggen. Als alles goed gaat, starten ze met de sensibiliseringscursus, die heel interactief is: videofragmenten, rollenspellen… Het groepsaspect is zeer belangrijk. En als ze goed hebben meegewerkt, wordt hun dossier nadien afgesloten, zonder strafblad.

Bij deze dossiers zijn er nooit slachtoffers?

Inderdaad. En daar was aanvankelijk wat discussie over. Bij een ‘normale’ bemiddeling heb je altijd twee partijen. Maar eigenlijk is de maatschappij het slachtoffer van roekeloze weggebruikers. Bovendien zijn er wel een aantal extra criteria waaraan voldaan moet zijn. Zo mogen de cliënten nog geen strafblad hebben. Bij de drugsdossiers komen doorgaans alleen gebruikers van softdrugs in aanmerking, al wordt er soms een uitzondering gemaakt voor cocaïne, xtc of speed. En wat alcohol betreft, ligt de limiet op 1,45 promille.

Critici denken misschien dat daders er zo te makkelijk vanaf komen?

Daar ben ik het zeker niet mee eens. Ik denk zelfs dat onze bemiddeling meer effect heeft dan een rijverbod en een boete. Dan is het gewoon even slikken en betalen, terwijl wij mensen echt laten nadenken over hun gebruik. In mijn voorgesprekken met druggebruikers zie ik vaak veel onwetendheid. Die jongeren vinden dat iets heel gewoons: hun vrienden drinken een pintje, zij roken een joint. Maar ze beseffen niet dat er heel grote verschillen zijn tussen de twee. Als je een paar pintjes drinkt, ben je de volgende dag weer nuchter. Terwijl cannabis veel langer traceerbaar blijft in je bloed. Wie op zaterdagavond wiet rookt en op maandagochtend een ongeval veroorzaakt in het verkeer, kan bij een bloedtest nog een positief resultaat hebben. Veel jongeren vallen achterover als ik hen dat vertel. En dan gaat er vaak wel een alarmbelletje af.